- tuj utila unuavide -
Aŭtoro originala japane:
s-ro SAKATA Eio, honor-HON'INBOU-titolulo
Eldonita originale japane de:
KIEN-TOŜO, Tokio, Japanujo
Ĉapitro 1. Fundamento de Formaciado
1. Signifo de Formaciado
Oni povas koncepte dividi unu goludon en tri stadioj, - komenca stadio, meza stadio, kaj lasta stadio. El tiuj, en komerca stadio, la konkuro, ke Nigro kaj Blanko alternative dispozicii ŝtonojn farante bazon de iliaj teritorioj, nomiĝas 'formaciado' ("HUSEKI" aŭ "FUSEKI" japane).
La formaciado daŭras ek de la unua meto ĝis ĉirkaŭ du-deka aŭ tri-deka meto. Ĉar, el go-tabulo, la plej avantaĝaj lokoj por fari teritorion estas anguloj, la formaciado ordinare komencas en anguloj, kaj disvolviĝas al randoj aŭ centra kampo.
En komenca stadio, ĉe unu angulo, ambaŭaj ŝtonoj proksimiĝas, kaj okazas lukteto, dume ambaŭ ludanto ne eraris kaj rezlutas formo egal-gajna-malgajna, ĉi tio nomiĝas 'batal-modelo' ("ĴOOSEKI" japane). Do 'formaciado' kaj 'batal-modelo' riratas neapartigeble. Malgraŭ ke multe da 'batal-modeloj' ekzistas, ili havas difinitajn formojn, kiujn oni povas memori. Aliflanke 'formaciado' varias en ĉiuj ludoj, kiujn kolektitaj el majstraj ludoj de malnova tempo ĝis nun. Tial, trovi manieron de 'formaciado' estas malfacile, kaj amatoraj go-ludantoj emas preterlasi 'formaciado', tamen ĉi tio estas malbona por ili.
El 'formaciado', 'batalo' kaj 'lim-aranĝo', profesiuloj nepre rigardi 'formaciadon' plej grava kaj uzas plej multe da tempon en ĝi. Diferenco ĉu formaciado estas bona aŭ ne, influas grave sur batalojn. Se fortecoj de ambaŭaj ludantoj estas egala, la diferenco de lerteco en formaciado kaŭzas gajnon kaj malgajnon en ludo. Aŭ se ioma malfoteco povas esti kompensitaj per avantaĝo en formaciado por ludi egale.
Formaciado faras bazon de ludo, oni konstruas formacion sur vaka tabulo, laŭ sia prefero. Oni ju pli profunde studas teorion de formaciado kaj pripensas sur la teorio, des pli interesiĝas en formaciado.
Mi skribis 'teorion de formaciado', tio estas alta arto, en ĝiaj misterajn problemoj, inkluzivas malfacilajn faktorojn kiujn eĉ altaj lertuloj ne povas kompreni. Sed, se vi volas fari vin DANN lerturo, devas nepre akiri iom da teorio de formaciado. - Por ekspliki ĉi tiujn estas la celo de la libro. Sen teorio, eĉ se oni ludas centojn da ludo, oni ne lertiĝos. Renverse oni fariĝus solida en mallerteco.
En la edukoprogramo ĉi tie, teorioj eksplikotaj estas ne malfacilaj. Kompilitaj estas tiuj teorioj elementaj kaj utilaj, nur per kiuj oni povas pli rapide sin-lertigi, aŭ kompreni la ludojn, prezentitajn sur ĵurnaloj, luditaj de alta lertuloj modernaj.
2. Moderna Formaciado
- Malnova Formaciado kaj Nova formaciado -
Kiam oni esploras historion de formciado, legante goajn librojn, li trovas, ke antikvaj goludantoj ludis goon kun intereso grava nur en mez-stadia batalo, kun malmulta pripenso pri formaciado. Ne nur en epoko de ODA Nobunaga aŭ TOJOTOMI Hidejoŝi, sed ankaŭ en la frua etapo de la TOKUGAŬAj regadoj, en kiu enoficiĝis GO-DOKORO(la Majstro de Goo) kaj fondiĝis OŜIRO-GO(La Go-matĉo ĉe Edo-Kastelo).
En la tempo de la 5a ŜOGUNo(Militista registestro) TSUNAYOSHI(CUNAJOŜI), alivorte en GENROKU erao, aperas la 4a HON'INBOU(HON'IMBOO)* Dousaku, senegala Majstro, kiu akiris senrivaran lertecon, gajnis go-matĉojn, kaj havas multe da elstaraj skoranoj. Se vi studas liajn go-ludo-registrojn, vi trovas, ke li inventis artojn en formaciado, progresinte ol la malnova batal-maniero. Unuvorte, studo de Dosaku kaj liaj skolanoj ek-modernigis la antikvan go-strategion. La partikulara karaktero de DOUSAKa maniero estas ofta uzado de apudstelo por unua meto en angulo, kio estas restaĵo de batal-amema maniero. Aliflanke ili konstruas bazon de modernajn teoriojn en TEWARI(TEŬARI) {analizo de formo por taksi ĝian gajnecon, per komparado kun fundamenta formo}, aŭ en SUTEIŜI {sin-oferado}.
Ĉar tiel grande DOUSAKU kontribuis por go-arto, eĉ nuntempe oni nomas lin GOSEI {Go-sanktulo} altetaksante.
*{noto originala}:HON'INBOU(reala prononco:HON'IMBOO): la unua el kvar Go-familioj, nomita laŭ apudŝtupao el Budaisma Templo ĴAKKOU-Ĵi (en KIOTO).
En la lasta etapo de TOKUGAŬAj regadoj, en TENPOU(TEMPOO) erao, kiel sekvonta estro de la HON'INBOU familio, aperis eminetega goisto ŜUUSAKU, kiu realigis GO-prosperantan tempon ne malpli ol la GENROKU erao. Li devus esti la komencanto de la moderna teorio de formaciado.
Li naskiĝis en la 12a jaro de BUNSEI erao (1829pK) en nuntempa HOROŜIMA gubernio, kaj mortis 32-jaraĝe en la 2a jaro de BUNKYUU(BUNKJUU) erao pro epidemio. Ĉar li mortis ne maljuna, li ne fariĝis estro de la HON'INBOU familio kaj lia rango finiĝis je la 7a DANNo. Malgraŭ tio, pro lia elstara lerteco kaj matco-rezultoj, ŜUUSAKU estas nomata kiel "KISEI"{Go-sanktulo} same kiel DOUSAKU. En la plej alta Go-matco en la tempo, OŜIRO-GO {Go^matco en EDO kastelo}, li admirinde venkis ĉiujn el 19 matcoj .
ŜUUSAKU ne nur estis tre forta aŭ gainis bonegan rezulton, sed ankaŭ studis foramaciadon ĝis sia tempo kaj donas siajn proprajn elpensojn kaj kompletigis sistemon de formaciado. Oni nomas ĝin 'ŜUUSAKKUa' formaciado, kiu estas subbazo de nuntempa formaciado kaj post centoj da jaro, eĉ nuntempe, ludantoj inkuzive alta-lertuloj ludas la 'ŜUUSAKUan formaciadon'. Se oni povus kompari GENROKU eraon, kiam DOSAKU elstaris, kun Renesanco, ankaŭ Japanan Go societon de TEMPOU erao, en kiu ŜUUSAKU aperis, kun la Franca revolucio, kio estas la aŭroro de moderna socio. Post ĉio, ŜUUSAKU estis grandega.
Diagramo 1.
Montriĝas unu el tipaj formoj de ŜUUSAKUa formaciado.
Kiel ĉiuj N{igra}-1{a meto},N-3,kaj N-5, Nigr{a ludant}o ŝtonmetas sur sub-stelo. Oni devas rimarki, ke Nigro elektas sub-stelon sur malsama vojo en vico . La kialo estos poste klarigita en Chapitro 3, ĉi tio estas la 'ŜUUSAKUa 1-3-5 formaciado'.
Ankaŭ oblikven-iro N-7 estas unu el karakterizaĵo de ŜUUSAKUa formaciado, en ĉi tia meto inkluziviĝas grava teorio pri formaciado.
Ambaŭ N-9 kaj B{lanka}-10 estas 'monopolumoj'. Nigro elektas fortan 'unu-punktan monopolumon', kaj Blanko elektas 'lagrĝe-ĉavalan monopolumon' kiu havas multajn variojn sekvontajn.
N-11 estas 'tri-punkta enkrampado'. Notu, ke kiel gravaj punktoj sur randoj, ambaŭ ludantoj elektis punktojn sur la 3a vojo [de lateroj].
Diagramo 2.
Kiel malsama formaciado estas ĉi tio, kompare kun la ŜUUSAKUa!
Ea 8a jaro de ŜOUŬA erao (1933pK), kiu estas ĝuste antaŭ 50 jaroj de nuntempo{verkita jaro 1983pK}, ĉe japana Go-societo okazis tumulto.
KIDANI Minoru 5a DANNulo kaj GO-Sejgen 5a DANNulo, du talentuloj, kiujn oni nomis du elstarantoj el junaj goistoj en tiama Go-societo, sinfermante en varomofonta gastejo ĉe ĜIGOKU-DANI (Inferna valo) en NAGANO {gubernio en ĉentra japanio}, studis novan formaciadon. Kiam ili revenis al TOKIO kaj publikis unue tiun ĉi ludon.
Ĝis tiam, fomaciado estis komponita de sub-stelo, monopulumo, kaj gravaj punktoj sur 3a linio. Sed ili anstataŭigis ĝin per komponaĵo de stelo, zenito, kaj punkto sur 4a aŭ 5a linio, prenante potencon de ŝtonoj grava. De tio oni en tiama go-societo estis konsternita, same kiel de artefarita satelito Sputoniko kiu pezas je unu kaj duon tunoj. Krome, en la sekvanta aŭtunaj Grand-Matĉoj de Japana Go-Institucio, la du persono KIDANI kaj GO-Seigen venkis kaj venkis ĉiujn matĉojn per la Nova Formaciado, do tuta japana Go-societo eniris en la tempo de la Nova Formaciado. Ĝistaima fromaciado, kiu prenas teritorio-faradon grava, preskaŭ malaperis, ĉiuj konkuras en potenca-taktiokoj por konkeri centran kampon. Kaj plue, iu prenas tradiciaj batal-modeloj malgrava, aŭ eĉ aperis asertantoj, ke batal-modeloj jam ne necesas.
Kiel unu karakteraĵo de Malnova Formaciado - tio estas nur hazarda - en formaciada etaĝo, preterlasata estas punktoj sur diagonala akso de tabulo. Ĉiuj el met-punktoj, sub-stelo, apud-stelo kaj alt-stelo. La restrikto malaperis en la Nova formacuado. Ne nur stelo en diagramo 2., tri-tri en diag. 3. kaj kvin-kvin en diag.4., aŭ Zenito estas metataj sen restrikto, ekstreme aperis plialta-stelo (OO-TAKAMOKU ses-kvar punktoj) aŭ eksterordinaraj monopolumoj.
Diagramo 3.
Diagramo 4.
La furoron de Nova Formaciado, oni versis en HAJKo, japana mallonga verso;
Nokto Longa; Formaciado de tri-tri; Formaciado de steloj.
En ĉiuj eraoj aŭ en ĉiuj mondoj, revolucia movo estas forte rebatita de la koservativuloj, kaj per la kritikoj kaj bataloj inter ili, movadoj dialektike progresas al pli altaj etaĝoj. Ne escepto estis la Nova Formaciado en japana Go-socio - kritiko kontraŭ la nova maniero, kaj rebato per malnova formaciado estis ciam farata de jama aŭtoriaturo.
Diagramo 5.
8a jaro de ŜOOŬA(SHOUWA) {1933} octobro, Blanko: Go-Majstro HON'INBOO Ŝuusaj, Nigro: GO Sejgen 5-DANNa tiame.
La Go-Majstro HON'INBOO Ŝuusaj, kiu estis la plejsuprera perssono en japana Go-socio ek de MEJĴI erao ĝis unaj jaroj de ŜOOŬA erao, kun rezulto neniom da malvenko, ludis kun Nigra GO Sejgen 5-DANNa; Rimarku, ke, kontraŭ la Nova Formaciado kiel tri-tri N-1, stelo N-3, zenito N-5, la Blanka Majtsro neniel cedis kaj kontraŭstaris kun malnova metodo; substeloj, monopolumoj, gravaj punktoj sur 3a linio.
En kelkaj jaroj, pro varioj da kritikoj la Nova Formaciado velkis. Do oni devas noti, ke la 'Nova Formaciado' ne signifas laŭvorte, sed 'formaciado, kiu furoris ek de 8a jaro de ŜOOŬA erao, en kiu oni tenas potencon tre grava,'
Malgraŭ ke, la 'Nova Fomaciado' mem velkis, ĝia spirito, ke en formaciado ne alteniĝu al formalo, kaj ke alte taksu centran potencon, seninterrompe vivas en moderna formaciado. Grava estis la merito de la Nova Formaciado en disvolvado de Go-teorio.
Diagramo 6.
21a jaro de ŜOOŬA(SHOUWA) {1946} octobro, Blanko: HAŜIMOTO Utaroo 8-DANNa tiame, Nigro: GO Sejgen 8-DANNa tiame.
Nigro metis duopan stelojn kiel N-1 kaj N-3. En la 'Nova Formaciado', oni preferis triopan stelojn, ŝtonmetante sur punkton a anstataŭ N-5, sed en moderna formaciado oni rapide iras pretendumi angulon kiel N-5. Tamen, altaj pretendomoj N-5 kaj N-11 montras intencon alte-taksantan centran potencon, kaj lavanga batalmodelo de N-7 kaj N-9 en supra-maldekstra angulo envolvas intencon fari centan potencon kun-efektigante duopan stelojn en dekstra rando. Tiamaniere, moderna formaciado havas meritojn de ambaŭ tradicia kaj 'Nova' formaciado.
Nun ni resumu ree. Oni povus difini, ke tradicia formaciado estas kuniĝo de substeloj kaj gravaj puntkoj sur 3a linio en randoj, kaj ke 'Nova Formaciado' estas kuniĝo de steloj en anguloj kaj gravaj punktoj sur 4a linio en randoj. Kaj moderna formaciado, la sintezo de la ambaŭo, estas "kuniĝo de substeloj aŭ steloj en angulo kaj gravaj punktoj sur 3a aŭ 4a linio en randoj." Alivorte, Nek alteniĝu al substelo aŭ al stelo en anguloj, nek determinu ke gravaj punktoj en randoj estu sur 3a linio aŭ sur 4a linio. Sed ĉiam obserbu rilatojn de ŝtonojn sur tuta tabulo, kaj elektu metojn de taŭga kombino. Ĉi tio estas konforma al moderna racionalismo.
Diagramo 7.
Montriĝas ludo de la aŭtoro(SAKATA) kaj GoSeigen 9 DANNa kiel alia ekzempro de moderna formaciado. Ĉi tiu verko estas ludata en 32a jarode ŜOOŬA erao, SAKATA havis blankon.
N-1 substelo estas tradica kutimo, B-2 stelo estas 'Nova' kun libera penso, ke oni povas elekti iujn el 3 vakaj anguloj. Ambaŭe N-3 estas substelo, sed rimarku, ke la pozicio estas malsama ol ŜUUSAKUa maniero (vidu la rilaton de N-1 kaj N-3 en diag.ramo 1). La rilato de substeloj en ĉi tia ludo, nomigas 'transaj substeloj'(MUKAI-KOMOKU).
Kontraŭ tradica 'ĉevala' pretendumo, Nigro ĉevale monopolumis S(upr)an-D(ekstr)an angulon, laŭ firma 'Tradica Formaciado'.
Blanko okupis apud-stelan punkton en M(al)S(upr)a-M(al)D(ekstr)a angulo; Tio implicis taktikon rilatan al SaMDa angulo, tion la aŭtoro klarigos poste.
B-7 estas alta du-punkta enkrampado, tiame populara, memklare sur la 4a linio, en kombino kun antaŭa malalta monopolumo N-5 (aliflanke, oni nomas unu-punktan monopolumon 'alta'). En ĉi tia maniero, troviĝas karakteron de moderna formaciado, kunigo de 'Tradica' kaj 'Nova' formaciadoj. Oni taksas kombinon tute-tabulan pli alte ol parta formo.